FELİBE

Editörün notu: Aşağıda okuyacağınız yazı sayın K.D. Spurling tarafından sitemizin Arşivler kısmının Hakkımızda bölümünde yayınlanmakta olan "Alman Kitabı" makalesinin 1999'da İngilizce çevirisinin yayınlandığı Turkishtumblers.com sitesinde bu makalenin Felibe üzerine olan kısmına bir Türk arkadaşımızın gönderdiği kritiğe cevap olarak gelmiştir.

Alman Kitabı makalesinin bahsedilen kısmı: Urfa ve Filibe “clap tumblers”;  Bunlar orta boy uzunlukta ve paçalı kuşlar. Her iki ırk da tepesiz, gülsüz ve birbirlerinden hemen hemen farkları yok.

Kr
itik: Filibe bulgaristan'ın Proliv kentindendir. Makaracı cinsidir. Kulaktan kulağa tepeli olanları da mevcuttur. Urfa ile hiç bir ilgisi yoktur. Sizin sayfalarınızda Trakya Makaracısı bu cinsi zaten kapsamaktadır.
 

K.D. Spurling:  Gerçeği söylemek gerekirse, Bulgaristan'da Proliv diye bir şehir yoktur. Yan not olarak şunu söyliyebiliriz; Proliv diye İslav bir kelime var ve Rusca'da anlamı boğazdır, iki kara parçası arasındaki su yolu anlamında. Bunun yanında Plovdiv şehrinin isminin okunuşu bu kelimeye çok yakın olmakla birlikte Bulgarların şivelerinin bu iki kelimeyi duyan yabancılar tarafından karıştırılmasına neden olma olasılığı yüksek. Aklıma gelmişken, Plovdiv Bulgaristan'ın ikinci büyük şehri ve 1999da Avrupanın Kültürel Başkenti ünvanını almıştır. Sonuçta, Plovdiv ülkenin orta kısmının güneyinde Maritza ırmağının kıyısında kuruludur. Dahada geriye baktığımızda Plovdiv bayağı yaşlı bir şehir ve 6000 ile 8000 yaşlarında (kaynaklara bağlı olarak). Zaman içinde bir çok isim taşımıştır; Kendros, Eumolpia, Philippopolis, Pulpudeva, Thrimonzium, Pulden, Populdin, Ploudin ve son olarak Felibe. Sonuçta Plovdiv'in geçmişinde hem Trakya hemde Bizans yatar. Zamanında Roma, Bizans, Trakya ve hatta Osmanlı kontrolü altında kalmıştır. Örneğin 1365'de siz Türkler tarafından fethedilmiş ve Felibe adını almıştır. Sorguladığımız ırk isminin kaynağı burası.  Sonuçta elimizde veri olarak Türkçe isimli bir Bulgar şehri var - fakat Türkiyeden gelen kritik kulaktan kulağa arka tepeli Bulgaristanda bulunan Felibe isimli bir makaracı ırkını anlatıyor - böyle bir ırk Plovdivde yok. Şehirde bulunan tek yerli ırk Ploviski Belski (Plovdiv Beyazı) adıyla bilinen ve bunun yanında Pzardshik (Pazarcık) veya Pozarek isimleriyle daha geniş bir çevrede tanınan beyaz, paçasız, düz kafalı bir makaracı ırkıdır. Bu kuşlar makaracı bir ırk olsada makaralarından daha çok dayanıklılık uçucusu olarak yüksekte uzun zaman uçabilme özellikleri için beslenirler.  Şimdi, sitenizde beyaz bir trakya makaracısının fotoğrafı var. Tepesiz ve kanatlarını birazda olsa yerde taşıyor. Bu kuş Pazarcık'a ÇOK benziyor. Buna bakarken Plovdiv'in bir Trakya kalesi olarak öneminide aklınizda bulundurun.  Fakat,  bu şehirde tepeli bir kuş yok. Kritiği yazan kişi belkide farkında olmadan Razgrad Taklacılarından bahsediyorki bu kuşlar Trakya Makaracısıyla neredeyse aynı denilebilecek benzerlikte. Bence, Bulgar ırklarına, özelliklede güney bölgelerinin ırklarına, baktığımızda gördüğümüz sadece Türk ırklarının Bulgar zevklerine göre değişimlere tabi tutulmuş basit uzantıları olmalarıdır. Trakya, Bursa, Dönek, Gökela ve Atlas ırklarının Bulgar ırkları üzerindeki etkisi çok büyüktür. Bulgar ırkları neredeyse tamami ile Türk asıllıdır. Bunun yanında Romanya ırkları Rus ırklarından kaynaklanmışlardırki, kaynakları olan Rus ırklarınında köküde Türk ırklarına dayanır ve sonuçta bu ırklarda Türk kuşlarından gelmedir. Sonuçta kritiği yazan kişi bir nevi doğru bir nevi yanlış olmaktadır. İsim kaynağı olarak doğru şehri seçmiş fakat anlattığı ırk en kötü ihtimalle Razgrad, daha yüksek ihtimalle Trakyanın bir varyetesi ve en yüksek ihtimalle Türkiyenin kendine özgü bir ırkı.
Not: Kitaptaki tanımlanan Felibe ise ne Plovdiv'de nede Bulgaristan'ın başka bir yerinde bulunan bir ırkla bağdaşıyor. Pazarcıkda Razgradda paçalı olmıyan ırklar ve orta yükseklikte uçmazlar. Tanımlama o kadar belirsizki anlatmaya çalıştıkları kuş takla bile olabilir. Fakat yine, takla benzeri bir Bulgar ırkı yok! Bulgar ırklarına etkisi olan ırklar Trakya, Bursa, Dönek, Gökela ve Atlas ırklarıdır. Takla ise Ermenistan, Özbekistan ve Azerbaycan üzerinden gelmiş ve Rusyanın Stans bölgesini geniş bir şekilde etkisi altına almıştır. Bu bölgenin hemen üstünde Rusyanın bütün meşhur Boinije ve Statnije ırklarına rastlarsınız, bunlarda ikinci nesil takla ırklarıdır.

Tercüme: Uğur Kurt GÜRSU - TGYB