Yoğun olarak Çukurova
bölgesinde yetiştirilen Adana ırkı orijin olarak Arap yarımadasının
kuşudur. Diğer ırklarda olduğu gibi başka yörelerdede zamanla
yetiştirilmeye başlanmış ve o yörelerinde yetiştiricilik özellikleri ile
yeni türler ortaya çıkmıştır. Daha doğru bir anlatımla yeni özellikler
bu türe adapte olmuştur.
Bilindiği üzere çeşitli renklerde ve boylarda olan bu cins, bazı yöresel
özellikleri dışında aynı karakteri taşımaktadır. Yüksek uçup, hızlı
kanat çırpıp, 2 yada 3lü havalanma ve hızlı iniş karakteristik
özellikleridir.
Yetiştiriciler tarafından aranan özellilerinin başında yüksek uçuş ve
hızlı iniş gelmektedir. Ortalama olarak 10 ila 15 dakika havada kalma
süresi, 150-200 metre yükselme ve 110-130 km/h iniş hızı iyi bir ırkta
gözlenebilir.
Yine ek bir bilgi olarak yaşam süresi 11-13 yıl ve performanslı uçus
süresi 8-9 yıldır.
Genel Bilgi:
2-3- aylıktan itibaren terbiye edilmeye başlanır ve 7 aylıktan sonra
çiftleştirilir. Uçum yapmak için çoğunlukla erkek kuş idealdir. Ancak
dişilerde erkekler kadar başarılı olabilir. Performanslı ve yüksek
kalitede uçuş için uçuş ömrü içinde 1 veya 2 defa yaru besletilir. Daha
fazlası iyi uçumu etkiler. Dolap denilen iki kuşun sığabileceği
yuvalarda beslenir ve geceleri dolaplar kapalı tutulur.
Ayrıntılı Bilgi:
Töme (kısa gaga) ve tartaç (uzun gaga) olmak üzere iki tipte Adana cinsi
vardır. Tartaç daha çok Adana ve Ceyhan yöresi yetiştiricileri
tarafından tercih edilir. Töme ise Tarsus'da yoğun olarak gözlenir.
Mersin ve civarinda ise iki tipde yoğun olarak bulunur. Bu cinsin
yumurta ve tagrit dönemi olmak üzere iki ayrı uçum dönemi vardır. Tagrit
dönemi erkek kuşun dişi kuşa ilgisinin en yoğun olduğu dönemdir ve bu
dönemde uçumlar bu irkin tanımlanan tüm özelliklerini sergiledigi
şekilde gerçekleşir.
Düz iniş ve makaslı iniş adı altında Adana ırkı kuşlar hünerlerini
sergilerler. Düz iniş Adana çevresinde gözlemlenir. Makaslı iniş ise
Mersin'in özelliğidir.
Düz inişde kuş çağırıldığı zaman kuş bulunduğu yerden yuvasına doğru
pike yapmaya başlar ve donuk bir biçimde yuvaya iner. Makaslı inişte ise
önden gelen kuş donuk iner takipci yada takipcileri mutlak suretle yere
doğru kanat çırparak inerler. Bazı durumlarda öncü kuşda makas yapabilir.
Makaslı inişten dolayı bu tür kuşlar diğerlerine nazaran daha hızlı iniş
yaparlar.
Bahar ve yaz döneminde yavru alınır.
Bu yavrular güvenilir bir yada iki kuş tarafından terbiye edilir.
Terbiye işlemi öncelikle kanat hamlıklarının alınması, nefeslendirme,
ikili yada üçlü uçurma alıştırma, yükseltme ve hızlı iniş şeklinde
gerçekleştirilir.
Bu işlemden sonra kuş öncü ve arkçı olarak uçum özelliğine göre ayrılır
ve seyretmeye doyulmayacak uçuş hatına başlar.
Reşit Serhat Aşkın
Mersin |