HASTALIKLARLA MÜCADELE VE ÖNLEME

Yetiştiricinin hastalıklarla ilgili temel felsefesi ‘’Önlemek tedavi etmekten iyidir’’ olmalıdır. Ancak bu mantığın geliştirilmesiyle hasta güvercinlere nadir rastlanacaktır.

Önleme salmanın inşası ve yerleştirilmesi aşamasında başlar. Salma, ihtiyaç duyulduğunda, kolayca temizlenecek ve dezenfekte edilecek şekilde tasarlanmalıdır. Alet edevat ta aynı şekilde hijyen olmalıdır.

Problem salmanın içinde yoğunlaşmaktadır. Doğal olarak veya suni olarak zeminde bulunan kumlar neredeyse temizlenemediği gibi, çatıda bulunan tel örgüden, kuşların, akabinde enfekte olmasına neden olan, yabani güvercin ve kuşlara ait dışkılar içeriye dökülmektedir. Bu nedenle salma tabanının kolayca temizlenecek ve dezenfekte edilebilecek düz ve sert bir zemine sahip olması daha mantıklıdır. Çatı tel örgüsü aralıklarının kemirgenlerin ve davetsiz misafirlerin içeriye girmesine engel olacak kadar sık olması gerekmektedir. Salma duvarlarıda, özellikle salmonella gibi hastalıkları taşıyan  kemirgenlerin üzerinde tutunamayacağı şekilde olmalıdır.

Kuşların satın alınmasında dikkat edilecek husus, bunların mümkünse, dış görünüşünden hasta olduğu açıkça görülebilecek ait bir salmadan olmasıdır. Olası bir hastalığın salmadaki tüm kuşları hasta etmemesi için, satın alınan kuşlar özel bir karantina kafesine alınmalıdır. Bu ayrım sırasında kuşlar hemen teşhis edilemeyecek ve ancak karantina sonrası  ortaya çıkabilecek hastalıklara karşı gözlemlenmelidir. Bu süre zarfında dışkı ve kan testleri, gerektiği takdirde de ağız içi testi yapılabilir. Ancak menfi bir sonuç ve en az 14 günlük (en iyisi 4 haftalık) bir karantina sonrası, satın alınan kuşlar salmaya bırakılabilir. Yurtdışından güvercinlerin ithalinde veteriner idaresi tarafından dört haftalık bir karantina süresi öngörülmüştür. Pozitif bir bulgu veya satın alınan kuşlarda bir hastalık tespit edilmesi halinde, muayene sonucuna ve tedavinin yararlı olmasına bağlı olarak kuşlar iade edilmeli yada öldürülmelidir.

Hastalıkları önlemek için düzenli olarak temizlenen ve dezenfekte edilen taşıma kafesleri kullanılmalıdır. Taşıma kafeslerinin tabanı taşıma esnasında kum ve dışkının dökülerek diğer kuşları enfekte etmemesi için sızdırmaz olmalıdır. Gösterilerde sadece temiz ve hijyen kafesler ile bunlara ait temiz ve hijyen yemlik ve suluklar kullanılmalıdır.

Hastalık önlemi olarak salmada periyodik olacak şekilde dışkı kontrolu yapılmalıdır. Hasta kuşların tespit edilmesi halinde bunlar derhal salmadan alınmalı ve diğerlerinden izole edilmelidir.

Hasta bir güvercinin genel olarak belirtileri (cansızlık, kalkmış tüyler, ishal, iştahsızlık, zayıflama, nefes almada zorlanma, kafa dönmesi vb.) hastalık hakkında kesin bir teşhis koymak için yeterli olmayıp, ancak laboratuar ortamında netleşmesi mümkündür.

Kesin bir bulgu olmaması halinde yetiştirici, kamuoyunun menfaati doğrultusunda yarışma veya gösterilere katılmaktan imtina etmelidir. Yetiştirici bazı salgın hastalıkları (Kanatlı Vebası ve Newcastle-Hastalığı) ilgili makamlara duyurmak zorundadır.

Uygulanacak tedavi laboratuar sonucuna göre belirlenir. Birçok vakada, klinik  testlerden sonra gerekli ilaçları verecek ve bunları şırınga edecek tecrübeli bir veterinere başvurulmalıdır. Birçok ilaç için reçete gerekmekte olup, sadece veteriner yada eczane tarafından verilmektedir. Kendi başına bir tedavi yöntemi belirleyerek, güvercine zarar verecek bir tedavi veya yanlış bir ilaç dozu uygulamaktan kaçınılmalıdır. Sadece parazitlerle mücadelede kullanılan bazı ilaçlar eczanede satılmakta ve reçete gerektirmemektedir.

Parazit ve bakterilerin sebep olduğu hastalıklar genel olarak ilaç tedavisine yanıt verirler. Virüs hastalıkları ise başladıktan sonra tedavi edilememektedir. Artık bu aşamada  amaç, ikincil bakterilerin sebep olduğu yan etkileri engellemek, hastalıklı kuşların direncini bazı önlemler alarak arttırmak ve güvercinlerin bağışıklık sistemine güvenmek olmalıdır. Uygun bir aşı olması halinde, virüs enfeksiyonlarına karşı bağışıklık sistemi güçlendirilebilir. Güvercinler için çiçek ve paramyxvirüsenfeksiyonuna karşı aşılar bulunmaktadır.

Ufuk ALAGÖZ tarafından TGYB için çevirilmiştir.